DU KABA SUMLUT GUN MAW HPUNG NI(KIO) HTE US KACHIN COMMUNITY NI HKRUM ZUP HPAWNG

April 19, 2014 Washington D.C.

Special Welcoming Program of General Gun Maw by Chin Community in Washington DC (Q & A)

By Tluang Hei Sang

Special Welcoming Program of General Gun Maw by Chin Community in Washington DC (Q&A)

Special Welcoming Program of General Gun Maw  by Chin Community in Washington DC

April 19, 2014 (7:00 – 10:00PM)

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဂြမ္ေမာ္ရဲ႕ အေမးနဲ႔အေျဖမ်ား

Q - US States Department နဲ႔ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးအၿပီးမွာ အျပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ ဘယ္လို အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ ရွိလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားပါသလဲ။

A - US ကိုေရာက္တဲ့အခါ States Deparment ဌာနအသီးသီးနဲ႔ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အျခားေသာ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးဖို႔ လိုအပ္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကိုေသာ္လည္းေကာင္း က်ေနာ္တို႔ေတြ႔ပါတယ္။ ၁၇ ရက္ေန႔မွာေတာ့ UN ကိုသြားၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔အေရးမွာ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ မစၥတာ နမ္ဘီးယားကို က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ေနာက္ဆုံးအေျခအေနကို က်ေနာ္တို႔က တင္ျပတယ္။ ေက်းဇူးေတာ္ေၾကာင့္ပဲ မစၥတာနမ္ဘီးယားကို သြားတင္ျပတဲ့ေန႔မွာပဲ Security Council က အစည္းအေဝးရွိေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ သူက အဲဒီေနရာမွာပဲ Briefing ျပန္လုပ္တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေၾကာင္း ႏွစ္နာရီေလာက္ၾကာတယ္လို႔ ေျပာတယ္။

ဒီမွာေတြ႔ဆုံၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔အေရးမ်ားကို ေျပာဆိုတဲ့အခါမွာ တႏိုင္ငံလုံးအျပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကို အာမခံခ်က္ရွိရွိနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ ရွိေအာင္ လည္း က်ေနာ္တို႔က ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းပဲ ဒီမွာရွိတဲ့ အစိုးရပုဂၢိဳလ္မ်ားနဲ႔ အျခားေသာ သိသင့္တဲ့သူမ်ားကို က်ေနာ္တို႔က ေျပာပါတယ္။ ဘယ္လိုအက်ဳိးသက္ေရာက္မႈရွိမလဲလို႔ စဥ္းစားတဲ့အခါမွာ က်ေနာ္တို႔ ျဖစ္ေစခ်င္တာက တႏိုင္ငံလုံးအျပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ကို အာမခံခ်က္ရွိရွိနဲ႔ ခိုင္မာမႈရွိရွိ ခ်ဳပ္ဆိုဖို႔ျဖစ္တယ္။ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ စာခ်ဳပ္ၿပီးရင္ က်ေနာ္တို႔က ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကို အဓိပၸါယ္ရွိေသာ သာမာန္ေဆြးေႏြးတာမ်ဳိးမဟုတ္ပဲ တကယ္အဓိပၸါယ္ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအေျဖရွာႏိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈမ်ားျဖစ္ဖို႔အတြက္ ဒါ အေထာက္အကူရယူႏိုင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ က်ေနာ္တို႔ (××× ×××)ကို ဖြဲ႔စည္းတဲ့အခါမွာ ေအာက္ေျခမွာ လြတ္လပ္ေသာေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔မ်ားလိုအပ္သလို အေပၚမွာ စိစစ္ေရးအဖြဲ႔မ်ားလိုအပ္ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ဳိးမွာ ႏိုင္ငံႀကီးမ်ား ကေနၿပီးမွ အႀကံအဉာဏ္ေပးဖို႔၊ လိုအပ္တဲ့ အကူအညီမ်ားေပးဖို႔၊ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ပါဝင္ၿပီး အစီအစဥ္ တေလွ်ာက္လုံးမွာ က်ေနာ္တို႔ကို အကူအညီေပးႏိုင္ဖို႔၊ အေထာက္ျဖစ္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ေအာင္လည္း က်ေနာ္တို႔ တင္ျပထားတာျဖစ္ပါတယ္လို႔ ေျဖၾကားခ်င္ပါတယ္။

Q - တျပည္လုံး အျပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လုပ္တဲ့အခ်ိန္မွာ နယ္ျခားေစာင့္တပ္သားမ်ားရဲ႕အေနအထား သုံးသပ္ေပးပါ။

A - နယ္ျခားေစာင့္တပ္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ တပ္ရင္း ၃ ရင္းရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ခံယူခ်က္ကေတာ့ နယ္ျခားေစာင့္တပ္နဲ႔ ျပည္သူ႔စစ္ဆိုတာကေတာ့ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္း တခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ က်ေနာ္တို႔ ေကအိုင္အိုက လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္ေလာက္မွာပဲ ကခ်င္လူမ်ဳိးကို ကာကြယ္တပ္ကေတာ့ ေကအိုင္ေအတပ္ပဲရွိတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ခဲ့တယ္။ BGF မွာ ကခ်င္လူမ်ဳိးမ်ား လက္နက္ကိုင္ၿပီးေတာ့ ရွိတယ္။ ကခ်င္ျပည္သူ႔စစ္ အဖြဲ႔ရွိတယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ဒီအဖြဲ႔ေတြအားလုံးက ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ခံယူခ်က္ျဖစ္ ပါတယ္။ တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ႏိုင္ငံေရးအရ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ နယ္ျခား ေစာင့္တပ္ေတြရွိဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ဒီ နယ္ျခားေစာင့္ တပ္မ်ားကို ကြပ္ကဲမႈကေတာ့ ကခ်င္ျပည္နယ္အစိုးရက ကြပ္ကဲမွာလား၊ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က ကြပ္ကဲမွာလားဆိုတဲ့အပိုင္းကေတာ့ ေနာက္ျဖစ္လာမယ့္ ႏိုင္ငံေရးမွာ က်ေနာ္တို႔ ေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္။ ဒါ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ သေဘာထား ျဖစ္တယ္။ အခုခ်ိန္မွာေတာ့ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ေတြက တိုက္ပြဲမွာ ပါဝင္တာ ရွိပါတယ္။ တိုက္ပြဲမွာမပါပဲနဲ႔ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ေတြရဲ႕ ေနရာမွာ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ဝင္ေရာက္ ပစ္ခတ္တာမ်ဳိး မရွိပါဘူး။ ဒါ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ BGF နဲ႔ ျပည္သူ႔စစ္ အေပၚမွာ ႐ႉျမင္တဲ့ အပိုင္း တပိုင္းျဖစ္ပါတယ္။

Q - ေကအိုင္အိုရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈအတြင္း အင္တာေနရွင္နယ္ အားေပးမႈနဲ႔ ေထာက္ပံ့မႈရရွိခဲ့သလား။ ရရွိခဲ့ပါက ဘယ္နည္းနဲ႔ ရရွိခဲ့သလဲ။ ဘယ္လို အက်ဳိးရွိခဲ့ပါသလဲ။

A - ေကအိုင္အိုကို စၿပီး တည္ေထာင္တဲ့အခါမွာ ကခ်င္လူထုရဲ႕ ဆႏၵအရ ကခ်င္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား မ်ားက ဦးေဆာင္ၿပီးမွ တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ တကယ္ပဲ အင္အားႀကီး ႏိုင္ငံႏွစ္ခုရဲ႕ ၾကားမွာ တည္ရွိတယ္။ အထူးသျဖင့္က်ေနာ္တို႔ ကခ်င္ျပည္နယ္ဟာဆိုရင္ တ႐ုတ္ျပည္သူ႔ သမၼတႏိုင္ငံနဲ႔ အိႏၵိယႏိုင္ငံၾကားမွာ ရွိေနတာဟာ တခါတေလမွာ ေကာင္းသလို၊ တခါတေလမွာလည္း ေတာ္ေတာ္ခြက်ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာက ေကအိုင္အိုရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈကို အားေပးသလားလို႔ ေမးရင္ က်ေနာ္တို႔က အားမေပးဘူးလို႔ပဲ ေျဖရပါမယ္။ အခုတိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္လာတဲ့အခါက်မွ ေဟ့နင္တို႔ တိုက္ပြဲေတြမျဖစ္ၾကနဲ႔ ေျပာၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔က ႏိုင္ငံတာကို ေျပာၾကတာ ဘာျဖစ္လို႔ တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ရသလဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံက တိုင္းရင္းသားေတြအားလုံး ဘာျဖစ္လို႔ လက္နက္ကိုင္ရသလဲ။ ကမာၻမွာ ဘယ္မွာမွမရွိတဲ့ ေက်ာင္းသားတပ္မေတာ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာပဲရွိတယ္လို႔ က်ေနာ္ တို႔က ေထာက္ျပတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ေကအိုင္အိုရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈကို အားေပးသလားလို႔ ေမးရင္ တည့္တည့္ေျဖ ရရင္ ဘယ္သူမွ အားမေပးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ျဖန္ေျဖဖို႔ကေတာ့ အားလုံးအဆင္ သင့္ရွိတယ္။ အခု Diplomatic က်ေနာ္ေျပာတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလို႔ ႏိုင္ငံျခားက ျမန္မာႏုိင္ငံ ကၽြမ္းက်င္သူလို႔ မိမိကိုယ္ကို မိမိသတ္မွတ္ထားတဲ့လူေတြ ရန္ကုန္မွာ အေယာက္ သုံးရာေလာက္ ရွိပါတယ္လို႔။ အဲဒီေတာ့ ဟိုဖက္ Process မွာ ဒီလူေတြ ဘယ္လိုပါလာမလဲဆိုတာ က်ေနာ္လည္း ေစာင့္ၾကည့္ေနပါတယ္လို႔။ ခ်ဳပ္ၿပီး ေျပာရရင္ က်ေနာ္တို႔ကို ႏိုင္ငံတကာက အားေပးတယ္လို႔ မရွိဘူး။ ေနာက္တခုကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အဖြဲ႔တိုင္းက မိမိရဲ႕ရပ္တည္ခ်က္ေတြနဲ႔ ရွိေနတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ယုံၾကည္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ ေကအိုင္အို လည္း ထိုနည္းလည္းေကာင္းပါပဲ။ တခ်ဳိ႕က က်ေနာ္တို႔ကို အေနာက္ႏိုင္ငံက ကူညီတယ္လို႔ တခ်ဳိ႕က ေျပာတယ္။ တခ်ဳိ႕က အေရွ႕ႏိုင္ငံကလူေတြ ကူညီ တယ္လို႔ေျပာတယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ္တမ္း က်ေနာ္တို႔က ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္ ေကအိုင္အိုဟာ မိမိရဲ႕ ေျခေထာက္ေပၚမွာ မိမိရပ္တည္ၿပီးေတာ့ ဘယ္သူ႔စကားကိုမွ နာခံစရာမလိုပဲနဲ႔ ရပ္တည္ေနတဲ့ အဖြဲ႔ျဖစ္ပါတယ္လို႔ပဲ က်ေနာ္ေျပာခ်င္ပါတယ္။

Q - ေနာက္တခုက ဦးေတဇနဲ႔ ဘယ္လို ပါတ္သက္သလဲ။ သူနဲ႔ေတြ႔ဆုံတယ္ဆိုတာ ၾကားပါတယ္။ ေကအိုင္အိုက ဆက္ေၾကးေကာက္ခံတာ ရွိပါသလား။

A - ဦးေတဇနဲ႔ေတာ့ မပါတ္သက္ပါဘူးလို႔ ေနာ္။ တကယ္ေတာ့ ထူးကုမၸဏီနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ေကအိုင္အိုက အခုမွေတြ႔ၾကတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အႀကိမ္ေပါင္းအမ်ားႀကီး ေတြ႔ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ရန္ကုန္ကို က်ေနာ္သြား ေတြ႔တဲ့အခါက်ေတာ့ သတင္းေတြက သိသြားၿပီးေတာ့ ဦးေတဇနဲ႔ေတြ႔တယ္လို႔ သတင္းထုတ္ခဲ့တယ္။ အေရးႀကီးတာကေတာ့ ဘာျဖစ္လို႔ေတြ႔သလဲဆိုတဲ့အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ထူးကုမၸဏီက ကခ်င္ ျပည္နယ္မွာ အလုပ္လုပ္တာ ၾကာပါၿပီ။ ဟို လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္ႏွစ္ေလာက္တုန္းကစၿပီး က်ေနာ္တို႔နဲ႔ စၿပီးထိေတြ႔ခဲ့တာကေတာ့ တပ္ရင္း ၅ ေဒသမွာ သူတို႔ သစ္ထုတ္လုပ္ေရးေတြ လာလုပ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ သစ္ထုတ္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းေတြက က်ေနာ္တို႔ ေကအိုင္အိုရဲ႕ ဒီ သစ္ေတာဌာနရဲ႕ ဥပေဒေတြနဲ႔ မညီတဲ့အခ်က္ေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီတုံးက သူတို႔နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ေတြ႔တယ္။ ျမစ္ႀကီးနား ဆက္ဆံေရး ႐ုံးမွာ ဦးေတဇနဲ႔ အျခားေသာ သူ႔ရဲ႕ကုမၸဏီဝန္ထမ္းမ်ားနဲ႔ေတြ႔တယ္။ က်ေနာ္တို႔ဆီကလည္း တကယ့္ ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႔ ေတြ႔တယ္။ ၿပီးေတာ့ တခ်ဳိ႕ဟာေတြက အဲဒီမွာ က်ေနာ္တို႔က ဟို တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ဆက္ေၾကးလို႔ ေျပာတာေပါ့ေနာ္။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ အခြန္ေကာက္တာေပါ့။ ဟို အဲလိုကိစၥမ်ဳိးမွာ ညွိႏႉိင္းတာမ်ဳိးေတြ ရွိပါတယ္။ ဟို ဘယ္လိုပဲေျပာေျပာ က်ေနာ္တို႔က ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ေဒသကို ဝင္ေရာက္ၿပီးေတာ့မွ စီးပြားေရးလုပ္ကိုင္တဲ့ လူေတြဆီမွာ က်ေနာ္တို႔က ထိုက္သင့္တဲ့ အခြန္ေကာက္ပါတယ္။ အဲဒါကို ဟို အစိုးရကေတာ့ မတရားေငြေၾကးေကာက္ခံတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဖက္ကေတာ့ တရားတယ္လို႔ ယူဆလို႔ က်ေနာ္တို႔က ေတာင္းတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီလိုမ်ဳိး ေကာက္တာ ရွိပါတယ္။ ဒီလိုပဲ ေျဖၾကားခ်င္ပါတယ္။

Q - အစိုးရဖက္မွ ယူေဆာင္လာေသာ Proposal ကို တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔မွ လက္မခံႏိုင္ေသာအခ်က္မ်ား သိရွိခြင့္ရွိပါသလား ေျဖၾကားေပးပါခင္ဗ်ာ။ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးပါက ယခုေဆာင္ရြက္ေနေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆာင္ရြက္မႈကို မည္ကဲ့သို႔ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါသလဲ။

A - အစိုးရဖက္ကေန ယူလာတဲ့ ဒီ စာတမ္းအေပၚမွာ တိုင္းရင္းသားေတြက လက္ခံဖို႔ ခက္ခဲတဲ့အခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ အဲဒီအခ်က္ေတြမွာ တခ်ဳိ႕အခ်က္မ်ားကို ေျပာခ်င္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဟို သိသင့္တဲ့အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ သိဖို႔လဲ လိုအပ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း က်ေနာ္တို႔ အေခ်ာသပ္ မလုပ္ရ ေသးခင္မွာ က်ေနာ္တို႔က အေသးစိတ္မေျပာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ အခ်ဳိ႕အေရး အႀကီးတဲ့ အခ်က္မ်ားအရ ပထမအေရးႀကီးတဲ့အခ်က္ကေတာ့ Concept အပိုင္းျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ Peace လို႔ေျပာတယ္။ က်ေနာ္တို႔ေျပာတာက Peace Process လို႔ ေျပာရမယ္။ အျပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ ထိုးလိုက္ရင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရၿပီလို႔ အစိုးရအဆက္ဆက္က ေျပာတယ္။ က်ေနာ္တို႔ေျပာတာက Process ကို ေျပာရမယ္။ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဒီ အျပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ လုပ္ၿပီးရင္ ဒီ က်ေနာ္တို႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြက အစိုးရရဲ႕ စကားကို နားေထာင္ရမယ္ဆိုတဲ့ Concept ရွိတယ္။ အခုဒီတႀကိမ္ Text မွာ ဘာပါသလဲ ဆိုေတာ့ အျပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ၿပီးရင္ ေနာက္လုပ္မယ့္ Political Framework ကို အစိုးရက ေရးဆြဲမယ္။ က်ေနာ္တို႔ေျပာတာက ပူးတြဲေကာ္မတီဖြဲ႔ၿပီး ေရးဆြဲမယ္။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရဖက္က တင္ျပတာက အစိုးရကေရးဆြဲမယ္။ NCA ပ်က္ျပယ္ေၾကာင္းကို အစိုးရက ဆုံးျဖတ္မယ္ဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီလို Concept မ်ဳိးကို က်ေနာ္တို႔က လက္ခံရတာ ခက္ခဲပါတယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ အသိအမွတ္ ျပဳမႈျဖစ္ပါတယ္။ အသိအမွတ္ျပဳမႈမွာ က်ေနာ္တို႔ကုိ အသိအမွတ္ျပဳမွ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ေတာင္းဆို ခ်က္မ်ားက အရာေရာက္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တခုအခက္အခဲကေတာ့ ဖက္ဒရယ္လ္ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ EAO ဖက္ကေနတင္တဲ့ စာတမ္းေတြမွာ က်ေနာ္တို႔က ဖက္ဒရယ္လ္၊ ဖက္ဒရယ္လ္လို႔ သုံးတယ္။ အစိုးရဖက္ကတင္တဲ့စာတမ္းမွာ ဖက္ဒရယ္လ္ဆိုတဲ့စာ တခုမွ မပါတာကို က်ေနာ္တို႔ေတြ႔ရတယ္။ ဒီလို အေနအထားမ်ဳိးေတြ ရွိပါတယ္။ လက္ေတြ႔ပိုင္းအရကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အေသးစိတ္မေဆြးေႏြးရေသးပဲနဲ႔ အခုကေတာ့ အခန္းလိုက္ ဒီ Concept မ်ားကို ဦးစားေပးၿပီး ေဆြးေႏြးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိကအခ်က္မ်ားကေတာ့ ဒီလို အခ်က္ေတြျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာၾကားခ်င္ပါတယ္။

ေၾသာ္.. ၂၀၁၅ ေနာ္။ ေမ့သြားတယ္ က်ေနာ္က။ ေခါင္းထဲမွာ သိပ္မထည့္ဘူး။

ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံအတြက္ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲ မ်ားကို လူေတြက သိပ္စိတ္မဝင္စားၾကတာကလည္း အံ့ၾသစရာပဲ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ နားလည္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ အခုျဖစ္ေနတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲပုံစံေတြက ေတာ္ေတာ္ကိုကြာျခားတယ္လို႔ ျမင္တယ္။ ျပည္သူလူထုမွာ အသိ ႏိုင္ငံေရးအသိေတြ နည္းပါးေနတဲ့အခါမွာ ဒီေရြးေကာက္ပြဲကိစၥမ်ားကို နားမလည္ႏိုင္ဘူး။ နားမလည္ႏိုင္တဲ့အခါမွာ စိတ္ဝင္စားမႈကလည္း နည္းသြားပါတယ္။ ေကအိုင္အို အေနနဲ႔ကေတာ့ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲကို က်ေနာ္တို႔က ႏိုင္ငံအတြက္ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ တခုအျဖစ္ ျမင္ေသာ္လည္းပဲ က်ေနာ္တို႔ တိုင္းရင္းသားမ်ားဖက္ကေတာ့ ပါဝင္ဖို႔အဆင္သင့္မရွိေသးဘူးလို႔ ျမင္တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ပုံစံကအစ က်ေနာ္တို႔က အမ်ားႀကီး ေဆြးေႏြးဖို႔ လိုတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က ျမင္တယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ဒီမိုကေရစီအရ သြားေနတဲ့လမ္းေၾကာင္းတခုလုံး အေပၚမွာ အေကာင္းျမင္ေသာ္ လည္းပဲ တခုခ်င္းအလိုက္ ဒီ ေဖာ္ေဆာင္မႈမွာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အားမရပါဘူး။ ၂၀၁၅ ရဲ႕ေနာက္ပိုင္းမွာ ဘာေတြျဖစ္လာမလဲလို႔ က်ေနာ္တို႔ တခါတေလ စဥ္းစားၾကည့္ တဲ့အခါမွာ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးလို႔ ရွိရင္ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးကို အစိုးရက ဘယ္လိုပုံစံလုပ္မလဲ။ တကယ္ ေတာ့ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးဟာ ႏိုင္ငံရဲ႕ အသက္ေသြးေၾကာျဖစ္တယ္။ တကယ္လို႔သာ ဒီအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးကို က်ေနာ္တို႔ ဘယ္သူမွမပါပဲနဲ႔ အစိုးရက တိုင္းရင္းသားေတြ အားလုံးလက္ခံ ႏိုင္တဲ့ ပုံစံမ်ဳိးနဲ႔ ျပင္ဆင္လို႔ရွိရင္ က်ေနာ္တို႔ကို လက္မွတ္ထိုးခိုင္းစရာေတာင္ မလိုပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ တကယ္ပဲ ျပင္ဆင္ေရးလုပ္မလား။ အခုခ်ိန္မွာ အသံထြက္ေနတာကေတာ့ ျပင္ဆင္ေရးလုပ္မယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ေကာင္းၿပီ လႊတ္ေတာ္ကျပင္တာကို အစိုးရနဲ႔ တပ္မေတာ္က တကယ္လိုက္နာမလားဆိုတဲ့ ေမးခြန္းေတြကို က်ေနာ္တို႔က ေျဖဖို႔ ေတာ္ေတာ္ခက္ေသးတယ္။ ဘယ္လိုျဖစ္လာမလဲဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ ေကအိုင္အိုကေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ေနတုံးရွိပါတယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။

Q - အေမရိကေရာက္တိုင္းရင္းသားလူငယ္မ်ားကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္အေနနဲ႔ ဘာမ်ားမွာခ်င္ပါသလဲ။

A - လူငယ္မ်ားကို က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ မွာစရာအမ်ားႀကီး ရွိတဲ့ၾကားကေန ေျပာတာကေတာ့ အနာဂါတ္ကို က်ေနာ္တို႔ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကေန႔ လူငယ္ေတြ ဘာလုပ္ေနသလဲဆိုတာကို ၾကည့္ရင္ ေနာင္လာမယ့္အခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တို႔ ဘာျဖစ္မလဲဆိုတာ ေဗဒင္ေမးစရာမလိုပါဘူး။ ဒီေန႔လူငယ္ေတြ စာဖတ္ေနရင္ ပညာတတ္ေတြျဖစ္လာမယ္။ ဒီေန႔လူငယ္ေတြ စာမဖတ္ဘူးဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ေရွ႕ေရးကေတာ့ ပိုေတြးစရာမရွိဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ လူငယ္ေတြကို က်ေနာ္တို႔ အၿမဲတမ္း ေျပာေန တာကေတာ့ ေနာင္အနာဂါတ္အတြက္ ျပင္ဆင္ဖို႔ပဲျဖစ္တယ္။ ရည္မွန္းခ်က္ေတြထားဖို႔ပဲျဖစ္တယ္။ တၿပိဳင္တည္းမွာပဲ မိမိရဲ႕ရည္မွန္းခ်က္ေတြ ကိုယ္ရည္မွန္းသလို က်ေနာ္တို႔က အေကာင္အထည္ မေဖာ္ႏိုင္တဲ့အခါမွာ စိတ္ဓါတ္မက်ပဲနဲ႔ ဘဝကို ရဲရဲဝံ့ဝံ့ရင္ဆုိင္ဖို႔ျဖစ္တယ္။ လူငယ္ေတြကို ဥပမာ က်ေနာ္တို႔ ေျပာတာက ဘယ္လိုျပင္ဆင္ရမလဲ။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ မိဘေတြက လမ္းညႊန္မႈျပဳရသလို လူငယ္မ်ားက မိမိ အသိနဲ႔ျပဳလုပ္ဖို႔လိုပါတယ္။ အေျခခံအားျဖင့္ကေတာ့ စာဖတ္ရမယ္။ ဒိုင္ယာရီေရးရမယ္။ ဥပမာေပါ့။ မိမိရဲ႕ ဒိုင္ယာရီကို တႏွစ္မွာတႀကိမ္ျပန္ၿပီးေတာ့ သုံးသပ္။ က်ေနာ္တို႔ ဖတ္ဖူးတဲ့ စာေတြမွာ သမၼတ ေအဗရာဟင္လင္ကြန္းက သူ႔ရဲ႕ဒိုင္ယာရီကို အမ်ားဖတ္ႏိုင္ေအာင္ ျပတိုက္မွာထားတယ္လို႔ ဖတ္ဖူးတယ္။ လူငယ္ေတြကို မေျပာနဲ႔။ မင္းတို႔ရဲ႕ ဒိုင္ယာရီကို မင္းသူငယ္ခ်င္းကိုေတာင္ ျပရဲသလားလို႔ က်ေနာ္တို႔က ေမးတယ္။ ဒါ မိမိကိုယ္ကို မိမိ စံခ်ိန္တင္ၾကည့္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုနည္းနဲ႔ မိမိကိုယ္ကို မိမိေဝဖန္သုံးသပ္ပါ။

ေနာက္တခုကေတာ့ လူငယ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို က်ေနာ္တို႔ ေျပာေနတာကေတာ့ တစုံတခုကို ေသေသ ခ်ာခ်ာမသိပဲနဲ႔ မေျပာမိဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာက်ေနာ္တို႔ ကခ်င္လူငယ္ေခါင္းေဆာင္မ်ား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေခါင္းေဆာင္လို႔ေျပာတာမွ ေတာ္ေတာ္ ထိပ္သီးပိုင္းေခါင္းေဆာင္မ်ားကို က်ေနာ္တို႔ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒ စာတမ္း စၿပီးထြက္တဲ့အခါမွာ အစည္းအေဝးလုပ္တယ္။ တကယ့္လူငယ္ ေခါင္းေဆာင္ေတြ အေယာက္ ၃၀ ကိုက်ေနာ္ေမးတယ္။ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒေကာင္းသလားလို႔ က်ေနာ္ေမးရင္ မေကာင္းဘူးလို႔အားလုံး ေျဖတယ္။ ဖတ္ၿပီးၿပီလားလို႔ေမးေတာ့ ဘယ္သူမွ မဖတ္ဖူူးေသးဘူး။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္ေမးတာက မဖတ္ပဲနဲ႔ ဘာျပဳလို႔ မေကာင္းဘူးလို႔ ေျပာရသလဲလို႔ က်ေနာ္က ေျပာတယ္။ သာမာန္လူငယ္တေယာက္က မေကာင္း ဘူးလို႔ေျပာတာကို လက္ခံႏိုင္ေပမယ့္ လူငယ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားအေနနဲ႔ကေတာ့ ဖတ္ၾကည့္သင့္တယ္။ ဖတ္ၿပီးရင္ ဘယ္ေနရာမေကာင္းဘူးဆိုတာ သိသင့္ပါတယ္။ ေနာက္တဆင့္အေနနဲ႔ ေကာင္းေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲဆိုတာ နည္းလမ္းရွာသင့္တယ္လို႔ က်ေနာ္က ေျပာပါတယ္။